Je hebt niet veel nodig om een ijzersterke lezing te geven. Geen beamer, flitsende PowerPoint of laserpennen. Sterke inhoud, heldere taal en de juiste manier van presenteren blijken voldoende. Dit bewees professor dr. Paul Verhaeghe, een Belgisch hoogleraar klinische psychologie en psychoanalyse, tijdens een lezing.
NOBCO-lezing
Regelmatig organiseert de NOBCO, de Nederlandse Orde van Beroepscoaches, bijeenkomsten waarin professionalisering en verbinding met vakgenoten centraal staan. De vaksectie Vitaliteit, Stress en Burn-out had Paul Verhaeghe uitgenodigd voor een lezing. Ik had me aangemeld voor de lezing omdat ik in mijn praktijk naast mannen met een misbruikverleden ook veel mensen begeleid met problemen rondom deze thema’s.
Gewapend met pen en notitieblok zat ik er klaar voor, samen met zo’n 100 collega-coaches. Volledig geboeid vergat ik te schrijven en ging ik helemaal op in zijn betoog. Verhaeghe gaf een diepgaande analyse van de relatie tussen individuele identiteit en maatschappelijke omstandigheden. Moderne psychische problemen zoals burn-out, ADHD, eetstoornissen en Somatisch Onvoldoende Verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) zijn in zijn optiek nauw verweven met de sociale en economische structuren van de samenleving. Dus met de wereld om ons heen.
Voor de liefhebber geef ik hieronder mijn eigen samenvatting van de kernpunten uit de lezing over de relatie tussen de eigen identiteit en maatschappelijke omstandigheden.
- Veranderende klachten
- Vroeger hadden mensen vooral last van angst en depressie. Tegenwoordig zien we ook andere klachten zoals burn-out, ADHD, eetstoornissen, slaapproblemen en maagklachten.
- Deze uitbreiding van problemen komt door een combinatie van psychische, lichamelijke en vooral sociale factoren. Dus de maatschappij is veranderd en daardoor ontstaan er moderne, nieuwe klachten en problemen.
- Maatschappelijke veranderingen
- Je zelfbeeld, dus hoe je naar jezelf kijkt, wordt beïnvloed door je omgeving. Veranderingen in de maatschappij hebben invloed op hoe mensen zichzelf zien, voelen en beoordelen.
- De maatschappij draait nu meer om prestaties, inkomsten en concurrentie dan om ons gevoel van verbinding met anderen en eigen vrijheid.
- Economische organisatie
- Onze huidige samenleving draait om economische doelen. Mensen worden beoordeeld op hun successen. Dus hoeveel geld ze verdienen en wat hun maatschappelijke positie is. Dit kan leiden tot competitie (het leven is een wedstrijd), isolatie (je doet niet mee) en identiteitsproblemen (wie ben ik nou eigenlijk). In de huidige maatschappij hebben we succes gekoppeld aan veel verdienen en je zaken goed voor elkaar hebben.
- Competitie en sociaal leven
- De nadruk op altijd beter willen zijn dan anderen en veel geld verdienen kan leiden tot sociale angst en eenzaamheid. Mensen zien elkaar meer als concurrenten dan als collega’s.
- Sociale relaties lijden onder die constante druk om te presteren. Bijvoorbeeld, als je geen tijd meer hebt voor vrienden en familie, omdat je altijd maar aan het werk bent. Door alles als een wedstrijd te zien neemt het algemene gevoel van verbondenheid, we horen bij elkaar, af.
- Grenzeloosheid en maakbaarheid
- Het geloof dat alles maakbaar is en mensen perfect kunnen worden, zorgt voor een constante druk om uit te blinken. Dat kan leiden tot burn-out en andere klachten die we aan stress kunnen koppelen. Botoxklinieken, pilverkopers en gezondheidsgoeroes profiteren hiervan.
- Idealen zijn belangrijk, maar het grenzeloze streven naar perfectie is schadelijk.
- Identiteit en maatschappelijke problemen
- Persoonlijke problemen zijn vaak een weerspiegeling van de grotere problemen in de maatschappij. De samenleving en de identiteit van mensen beïnvloeden elkaar.
- Vroeger gaven sociale contacten zoals collega’s, vrienden, familie, buren en verenigingen mensen houvast. De huidige focus op individuele vrijheid en prestaties kan leiden tot meer identiteitscrises. Dus wie ben ik eigenlijk en waar hoor ik bij?
Wat betekent dit voor mij?
Bewustwording is belangrijk en deze lezing geeft me stof tot nadenken. De maatschappij, dat zijn we zelf. Als de maatschappij verandert, dan hebben we ook de keuze om een nieuwe weg in te slaan. Ik hoop dat we geld en prestaties weer anders gaan zien. Dat we meer naar elkaar omkijken en samenwerken in plaats van tegenwerken. Ik hoop dat we de natuur belangrijker gaan vinden en de aarde niet langer uitputten voor allerlei economische doelen en vette winst. Het leven is geen wedstrijd; we hebben het niet voor niets over een SAMENleving.
In mijn praktijk kijk ik naar jou en dus ook naar de omstandigheden om je heen. Waar word je door beïnvloed? Ik benadruk het belang van geloof in je eigen kunnen en de groei van zelfversterking. Van empowerment. Mijn coaching maakt dat mensen meer zelfvertrouwen krijgen en hun eigen beslissingen nemen. Hun eigen koers varen in plaats van deel te nemen aan de economische en maatschappelijke wedstrijd. Waar word jij gelukkig van? Wat is belangrijk voor jou? En als jij beter in je vel zit, dan heeft dat ook effect op de maatschappij.
# Vitaliteit, #Stress en #Burn-out